İzmir Festivali > Program > Açılış Konseri Türk – Macar 100. Yıl Dostluk Konseri FRANZ LISZT CHAMBER ORCHESTRA

Açılış Konseri

7 Haziran 2024 Cuma • AASSM Büyük Salon • 21.00

Türk – Macar 100. Yıl Dostluk Konseri

FRANZ LISZT CHAMBER ORCHESTRA

István Várdai, şef

Gülsin Onay, piyano

 

 

 

ODA ORKESTRASI HAKKINDA

60 yıldır klasik müzik sahnelerinin uluslararası seçkinleri için daimi bir icracı olarak karşılık bulan Franz Liszt Oda Orkestrası, bu nedenle haklı olarak oda müziğinin en prestijli temsilcilerinden biri olarak tanınmaktadır. 2016'dan bu yana Péter Tfirst tarafından yönetilen orkestra, son derece incelikli, çok yönlü ve uyarlanabilir nitelikte olmaları nedeniyle toplulukla çalışmaktan büyük keyif alan birinci sınıf solistlerle her yıl en önemli konser sahnelerinde boy gösteriyor.

Orkestra 1963 yılında bazı eski Liszt Ferenc Müzik Akademisi öğrencilerinin bir araya gelmesiyle kuruldu. Aradan geçen yarım yüzyıl boyunca başlangıçta Frigyes Sándor’un, ardından ise János Rolla'nın liderlik ettiği orkestra uluslararası düzeyde üne kavuştu. Öyle ki, New York'taki Carnegie Hall, Tokyo'daki Suntory Hall, Sydney Opera Binası, Buenos Aires'teki Teatro Colón ve Paris'teki Théatre de la Ville dahil olmak üzere elliden fazla ülkede sahne aldı.

 

SON YILLARDAKİ BAŞARILARI

Son yıllarda olağanüstü konserlere imza atan orkestra, Amsterdam'daki Concertgebouw, Frankfurt'taki Alte Oper, Düsseldorf'taki Tonhalle, Viyana'daki Musikverein, Cenevre'deki Victoria Hall, New York'taki Carnegie Hall ve Bakü'deki Haydar Aliyev gibi önemli sahnelerde konserler verdi. Ayrıca Mecklenburg-Vorpommern Festivali ve Gstaad Menuhin Festivali'nde de sahne alan Orkestra, Pekin'deki dünyaca ünlü Ulusal Sahne Sanatları Merkezi'ni ziyaret etti ve Asya'nın en prestijli festivallerinden biri olan Çin-Şanghay Uluslararası Sanat Festivali'ne davet edildi. Orkestranın Madrid'deki Auditorio Nacional'de 2011 Liszt Yılı ve Macaristan'ın AB dönem başkanlığı için verdiği açılış konserinin dinleyicileri arasında İspanya Kralı I. Juan Carlos ve eşi Sofia da vardı. Orkestra, büyük beğeni toplayan Almanya ve İtalya turnelerinin yanı sıra 2013 yılında Güney Amerika'da ve 2014 yılında Japonya'da bir dizi konser verdi.

Orkestra, son yıllarda Sviatoslav Richter, Mstislav Rostropovich, Isaac Stern, Yehudi Menuhin ve Jean-Pierre Rampal gibi geçmişin büyük sanatçılarıyla ve ayrıca Martha Argerich, Julia Fischer, Vadim Repin, Emmanuel Pahud, Vadim Gluzman, Denis Matsuev, Mischa Maisky, Maxim Vengerov, Ilya Gringolts, David Fray, Denis Bouriakov ve Martin Fröst gibi ünlü isimlerle işbirliği yaptı. Orkestradaki tanınmış Macar yıldız solistler arasında Júlia Pusker, Gábor Boldoczki, Ödön Rácz, Emőke Baráth, Kristóf Baráti ve Gábor Takács-Nagy gibi isimleri görüyoruz. Orkestranın 2016 yılında Ödön Rácz ile ortak bir girişim olarak Deutsche Grammophon'dan çıkardığı albüm, müzik eleştirmenlerinin büyük beğenisini kazandı. 

 

SANATSAL LİDERLİK

2016 yılından bu yana başkemancı Péter Tfirst tarafından yönetilen orkestra, her zamanki yüksek sanatsal yorumu ve eşsiz Franz Liszt Oda Orkestrası tınısıyla hem ülke içerisinde hem de dünyanın dört bir yanında performans sergilemeye devam ediyor. 2020'nin başında, gerek Macaristan'da gerekse yurtdışında, dünyaca ünlü çellist István Várdai'nin yeni bir sanatsal konsept oluşturmak ve profesyonel gelişimini artırmak için Sanat Yönetmeni olarak orkestraya katılacağı haberi yayıldı. Franz Liszt Oda Orkestrası, Macaristan'ın ulusal orkestrası olmaktan ve Macar kültürünü dünya çapında temsil etmekten ve tanıtmaktan gurur duymaktadır.

 

ISTVÁN VÁRDAI, çellist, şef

Pécs'te müzisyen bir ailenin çocuğu olarak dünyaya gelen István Várdai, Liszt Ferenc Müzik Akademisi, Viyana Müzik Akademisi ve Alman Kronberg Akademisi'nde eğitim gördü. Uluslararası alanda birçok prestijli ödüle layık görülen sanatçı, 2008 yılında Cenevre Uluslararası Müzik Yarışmasında birincilik ödülünün yanı sıra Dinleyici Ödülü, “Pierre Fournier” Ödülü ve “Coup de Coeur Breguet” Ödülü gibi üç özel ödülün de sahibi oldu. 2007 yılında Moskova'da, üst düzey klasik müzik yarışmalarından biri olan 13. Uluslararası Çaykovski Yarışmasında üçüncülük ödülünü aldı. 2014 yılında Münih'teki ARD Uluslararası Viyolonsel Yarışması'nı kazandı ve 2012 yılında dünyanın gelecek vadeden en yetenekli genç müzisyenlerine verilen Prix Montblanc'ın sahibi oldu.

2020 yılında Franz Liszt Oda Orkestrası'nda Sanat Direktörü olarak göreve başlayan sanatçı, geleneklerin korunmasına ve sürekli yenilenme arayışına odaklanan bir sanat anlayışına sahiptir. Orkestra, mevcut ve çağdaş başyapıtların yeni aranjmanlarıyla repertuarını genişletmeyi hedefliyor.

ISTVÁN VÁRDAİ, Franz Liszt Oda Orkestrası Sanat Direktörü

István Várdai, çello için solo, oda müziği ve orkestra repertuvarlarını duygulu bir şekilde yorumlarken ortaya koyduğu neşeli enerjisi, ritmik canlılığı ve incelikli zarafetiyle büyük beğeni topluyor. Franz Liszt Oda Orkestrası'nın Sanat Direktörü olarak geçirdiği üçüncü sezonda, ilham verici ve yaratıcı programlar sunmaya devam eden István, ayrıca kemancı Kristóf Baráti ile birlikte küratörlüğünü yaptığı Macaristan'daki Kapostfest Oda Müziği Festivalinde dünyaca ünlü müzisyenleri ağırlıyor ve Bach'tan Péter Eötvös'e kadar uzanan repertuvarı icra eden başlıca orkestralarla solistlik kariyerine devam ediyor.

István Várdai 2023/24 sezonunda Helsinki'deki konserler ve Amsterdam turnesi için Finlandiya Radyo Senfoni Orkestrası'nda, Birleşik Krallık'taki konserler için ise Bournemouth ve BBC senfoni orkestralarında yeniden yerini almaya hazırlanıyor. Bu sezonun öne çıkan konserleri arasında Patrick Hahn yönetiminde SWR ile Bloch’un Schelomo adlı konçertosunu icra edecek olan sanatçı, geçtiğimiz sezonda ise Modestas Pitrėnas yönetimindeki Litvanya Ulusal Senfoni Orkestrası, Domingo Hindoyan yönetimindeki Orchestre National du Capitole Toulouse, Lawrence Foster yönetimindeki Macar Ulusal Filarmoni ve Janáček Filarmoni Ostrava'nın yanı sıra Lihtenştayn Senfoni Orkestrası ve Prag Filarmoni ile gerçekleştirdiği konserlerle öne çıktı.

Liszt Akademisinin Büyük Salonu'nda gerçekleştirilen FLCO serisi için Andreas ve Daniel Ottensamer, Sunwook Kim ve Leticia Moreno gibi isimleri Budapeşte’de ağırlayan István Várdai ve Franz Liszt Oda Orkestrası, uluslararası turne kapsamında Enescu Festivali için Romanya'da, Pierre-Laurent Aimard ile birlikte Slovenya’da ve ayrıca İsviçre, Almanya, İspanya, Şili, Brezilya ve Türkiye'de sahne alacak. István Várdai, Ligeti'den Beethoven piyano konçertolarına kadar çeşitli programlarda orkestranın şefliğini üstleniyor.

Tutkulu bir oda müziği sanatçısı olan István Várdai, Vikingur Olaffson, András Schiff, Yuri Bashmet, Gidon Kremer, Jean-Efflam Bavouzet, Mischa Maisky, Elisabeth Leonskaja ve Liza Ferschtman gibi isimlerle dünyanın önde gelen sahnelerinde çaldı. Sanatçı ayrıca Heidelberg Bahar Festivali ve Londra’daki Wigmore Hall’da gerçekleştirilen trio konserler için Alexei Volodin ve Eldbjørg Hemsing ile bir araya geldi. István Várdai yıllar içinde Janáček, Prokofyev ve Elgar'ın çello konçertolarını Ysaÿe Records etiketiyle, Mendelssohn, Martinů, Paganini, Beethoven ve Popper'in eserlerini Hännsler etiketiyle, Çaykovski'nin Rokoko Varyasyonları (iki versiyon) ve Bach'ın solo viyolonsel süitlerini Brilliant Classics etiketiyle ve 19. ve 20. yüzyılın popüler çello eserlerinin derlendiği Singing Cello ve Dancing Cello albümlerini ise Hungaroton etiketiyle piyasaya sürdü.

2014 ARD Uluslararası Müzik Yarışması ve 2008 Cenevre Uluslararası Müzik Yarışmasındaki birincilik ödülleri de dâhil olmak üzere yarışmalarda elde ettiği başarıların ardından 2019 yılında Uluslararası Çaykovski Yarışmasında jüri olarak görev aldı. Şu sıralar, kendisinin de 2005 yılında eğitim gördüğü Viyana Müzik ve Sahne Sanatları Üniversitesinde dersler veren sanatçı, merhum Heinrich Schiff'in halefi olarak görev yapmaya devam ediyor. István Várdai, ünlü keman ustası tarafından üretilen ve bugün 65’ten az sayıda kalan çellolardan biri olan Stradivari çellosunu çalıyor. “Ex du Pré-Harrell” Stradivari olarak da bilinen 1673 yapımı efsanevi enstrüman, eski sahipleri olan merhum İngiliz çellist Jacqueline du Pré ve Amerikalı sanatçı Lynn Harrell'e atıfta bulunuyor.

 

Gülsin ONAY, piyano

Duyarlı bir kesinliğe ve zekice bir parıltıya, en hassas şeyleri bile maharetli parmaklarına neredeyse gülümsercesine emanet etme yeteneğine sahip ve tutkulu bir sanatçı. Hayal gücü yüksek, mükemmel bir piyanist” — Peter Cossé

 

Dünyaca ünlü müzik eleştirmeni Peter Cossé’nin piyanodaki ustalığını bu övgü dolu sözlerle ifade ettiği Gülsin Onay, on dokuzuncu yüzyılın sonundan günümüze dek yaygın bir okuyucu kitlesine ulaşan Almanya’nın en köklü gazetesi Göttinger Tageblatt’ta Alman dinleyicisine şu sözlerle takdim edilir:

“Piyanist sadece olağanüstü teknik ustalığı ile değil, müzikal zekâ ve anlayışın sık rastlanmayan bir bileşimi ile de dinleyiciyi fethediyor. İhtişam, olağanüstü cümleleme, müzikal enerji ve zekâ mükemmel biçimde dengeleniyor.”

İlk resitalini altı yaşında TRT İstanbul Radyosu'nda veren Gülsin Onay, piyano eğitimine üç buçuk yaşında başladı. Sanatçı, “Harika Çocuklar Yasası”ndan yararlanarak Ahmed Adnan Saygun ve Mithat Fenmen ile yaptığı çalışmaların ardından Paris Konservatuvarı’na girdi. Paris'te aralarında Pierre Sancan, Monique Haas ve Nadia Boulanger'nin de bulunduğu öğretmenlerle çalıştı. 16 yaşındayken Paris Konservatuvarı’ndan saygın “Premier Prix du Piano” derecesiyle mezun oldu. Ardından Paris'teki “Marguerite Long-Jacques Thibaud Yarışması”, Bolzano'daki “Ferrucio Busoni Piyano Yarışması” gibi önde gelen uluslararası yarışmalarda kazandığı ödüller, bu başarısını takip etti. İlerleyen yıllarda Gülsin Onay’ın ünü Venezuela'dan Japonya'ya kadar 80 ülkeye uzanarak onu dünya çapında tanınan bir piyanist hâline getirdi. Amsterdam'da Concertgebouw, Berlin’de Berliner Philarmoniker, Viyana'da Konzerthaus, Londra'da The Queen Elizabeth Hall ve Wigmore Hall, Paris'te La Salle Gaveau, Washington DC'de The National Gallery of Art, New York'ta Miller Theatre gibi dünyanın başlıca müzik merkezlerinde konser verdi. Staatskapelle Dresden, Philharmonia Orkestrası, İngiliz Oda Orkestrası, İngiliz Kraliyet Filarmoni Orkestrası, Japonya Filarmoni, Münih Radyo Orkestrası, St. Petersburg Filarmoni Orkestrası, Tokyo Senfoni Orkestrası, Varşova Filarmoni Orkestrası ve Viyana Senfoni Orkestrası gibi önde gelen orkestralar ile pek çok konserde solist olarak yer aldı. Bunların yanı sıra Vladimir Aşkenazi, Erich Bergel, Michael Boder, Andrey Boreyko, Jörg Faerber, Vladimir Fedoseyev, Edward Gardner, Neeme Järvi, Emmanuel Krivine, Ingo Metzmacher, Esa-Pekka Salonen, José Serebrier, Vassily Sinaisky, Stanisław Wisłocki ve Lothar Zagrosek gibi önemli şeflerle çalıştı. Kariyerinde festivallerin önemli bir yeri bulunan sanatçı; Berliner Festspiele, Festival Internacional de Música y Danza de Granada, Mozartfest Würzburg, Newport Music Festival, Schleswig-Holstein Musik Festival, Singapore International Festival of Music, Azores International Festival, Ohrid Summer Festival ve İstanbul Müzik Festivali gibi uluslararası festivallerde yer aldı.

Gülsin Onay, konserlerinde ve kayıtlarında sıklıkla yer verdiği 20. yüzyılın öncü Türk bestecilerinden Ahmed Adnan Saygun’un eserlerinin dünya çapında en güçlü yorumcusu olarak tanınır. Onay’ın hem Türkiye hem de Dünya prömiyerini yaptığı, Saygun’un II. Piyano Konçertosu besteci tarafından kendisine ithaf edilmiştir. Gülsin Onay’a eser ithaf eden diğer çağdaş besteciler arasında Hubert Stuppner, Denis Dufour, Jean-Louis Petit, Muhiddin Dürrüoğlu-Demiriz, Marc-André Hamelin ve Bujor Hoinic yer alır.

Gülsin Onay’ın bugüne dek kaydettiği, Haydn ve Mozart’ın solo piyano eserleri ve konçertolarından Çağdaş döneme dek uzanan eser icralarına yer verdiği yirmiyi aşkın albümü bulunmaktadır. Bu albümler sanatçının repertuvarının genişliğinin ve güçlü yorumunun göstergesidir. 2007’de çıkardığı Çaykovski’nin I. Piyano Konçertosu ve Rahmaninov’un IIIPiyano Konçertosu’nun canlı konser kayıtlarından oluşan Lila Müzik etiketiyle çıkan CD’si eleştirmenlerin ve başta Vladimir Aşkenazi olmak üzere meslektaşlarının takdirini topladı. 2008’de CPO etiketiyle yayınlanan, Saygun’un iki piyano konçertosunu içeren albümünden eleştirmenler övgüyle bahsetti. 2010’da Mozart ve 2019’da Rachmaninov ve Grieg’in Bilkent Senfoni Orkestrası eşliğinde kaydettiği piyano konçertolarının yanı sıra, 2012’de yayınladığı Liszt, Haydn ve Schubert’in solo piyano eserlerinden oluşan kaydı ile 2013’teki Night Music adlı albümü sanatçının önemli çalışmalarındandır. Jose Serebrier yönetiminde Bilkent Senfoni Orkestrası ile Ulvi Cemal Erkin ve Aram Haçaturyan piyano konçertolarını 2021’de kaydetmişti Gramola Vienna.

Sanatçı 2020 yılında Beethoven’ın doğumunun 250. yıl dönümüne ithafen bestecinin eserlerinden oluşan bir albüm kaydetti. Konserlerinin pek çoğu Avrupa radyo ve televizyonları ile ABD Ulusal Radyosu’nda yayınlanan Gülsin Onay’ın 2020-2021 pandemi sürecinde sosyal medyada düzenli olarak canlı yayınladığı konserleri milyonlarca kez izlendi. Bu konserler içerisinde özellikle Ahmed Adnan Saygun’un 30. ölüm yıl dönümü anısına verdiği çevirim içi konser dizisi, Türkiye’nin ilk dijital piyano festivali olan İstanbul Gedik Üniversitesi Piyano Festivali açılış konseri ve Kadıköy Belediyesi Pandemi Orkestrası’yla Süreyya Operası’nda verdiği konser dikkat çeker. Yine 2020’de 6 Aralık Piyanistler Günü’nü 153 öğrencisinin videosunu paylaşarak kutlamasının, pandemi sürecindeki çevirim içi etkinlikleri arasında özel bir yeri vardır.

Ülkesi Türkiye’de devlet sanatçısı unvanına sahip Gülsin Onay, uzun yıllardır Ankara’daki Cumhurbaşkanlığı Senfoni Orkestrası’nın kadrolu solistidir. Aynı zamanda Bilkent Üniversitesi konuk sanatçısı olan Onay, Hacettepe ve Boğaziçi Üniversiteleri’nden fahrî doktora unvanlarına layık görüldü. 2007’de Chopin yorumları sayesinde Polonya Hükümeti tarafından Polonya Devlet Nişanı ile onurlandırıldı. Aynı yıl Sevda Cenap And Vakfı’nın 2007 yılı Vakıf Onur Ödülü Altın Madalyası’nı almaya hak kazandı. 2011 Donizetti Klasik Müzik Ödülleri’nde Yılın Piyanisti ödülünü aldı. 2014’te 42. İstanbul Müzik Festivali Onur Ödülü’ne lâyık görüldü. Tekirdağ'da bir sokağa Gülsin Onay'ın ismini veren Süleymanpaşa Belediyesi, 2015’ten beri sanatçının adına "Gülsin Onay Piyano Günleri"ni düzenlemektedir.

Gülsin Onay icracı kariyerinin dışında organizasyonunda yer aldığı ve düzenlediği kültür-sanat etkinlikleri, verdiği eğitimler, yaptığı yayın ve hayır işleriyle klasik müziğin yorulmaz destekçilerindendir. 2003’ten bu yana UNICEF “İyi Niyet Elçisi” olan sanatçı, kuruluşu desteklemek ve tanıtmak için düzenli olarak yardım konserleri vermektedir. Gümüşlük Klasik Müzik Festivali’nin kuruluş yılı 2004’ten itibaren festivalin sanat danışmanlığını yapmaktadır. Aynı zamanda bir piyano eğitmeni olan Gülsin Onay genç müzisyenlerin kariyerlerinde ilerlemelerine katkı sağlamayı amaç edinerek 400’ün üzerinde öğrenciye piyano eğitimi verdi. Bununla beraber düzenli olarak radyo ve televizyon programları hazırlayan sanatçı 2017’den beri TRT Radyosu’nda her hafta yayınlanan “Gülsin Onay’la Radyo-3 Atölyesi” programının da yapımcısıdır.